İşsizliğin Anatomisi

İşsizliği tam olarak tanımlayabilmek için öncelikle işsiz kime denir buna bir açıklama bulmak gerekir. ’nün tanımına göre işsizlik; piyasada belirlenmiş cari ücret ve çalışma saati koşullarında, çalışma isteğinde olan, iş arayan ancak iş bulamayan kimselere denilmektedir.

Bir ülkedeki bireylerin yukarıda yer alan şartlar altında iş bulamama durumuna işsizlik denilmektedir. Ülkede çalışma çağında bulunan aktif nüfusun iş bulamama durumu var ise işsizlik var demektir.

Aktif Nüfus

Ülkede yaşayan nüfusun çalışma çağı olarak nitelendirilen 15-64 yaş aralığındaki kısmı aktif nüfus olarak adlandırılır. Bu alanda yer alan kişiler ne kadar çalışma hayatındaysa o kadar işsizlik az demektir. Tam tersi durumsa işsizliğin fazla olma durumudur. Aktif nüfus ülke ekonomisinin temel kaynaklarını oluşturur. Çünkü iş gücü ve yetkin eleman ihtiyacı bu bölümden karşılanmaktadır.

İşsizliğin farklı türleri vardır ve şekilde tasnif edilir.

Devrevi İşsizlik

Yalnızca belirli dönemlerde oluşan işsizliktir. Bu işsizlik iki alt başlıkta incelenebilir.

1. Konjonktürel İşsizlik

Bu tür ülke içerisinde üretim kapasitesinde meydana gelen değişimler sonucunda meydana gelen ekonomik daralmaların neticesinde ortaya çıkar.

1. Mevsimlik İşsizlik

Ekonomisi tarıma dayalı ülkelerde sıklıkla ortaya çıkan bir işsizlik türüdür. Bazı tarım ürünlerinin üretiminde belirli dönemlerde çalışana ihtiyaç duyulmaması sebebiyle ortaya çıkan işsizlik türüdür. Benzer şekillerde olan diğer sektörler ise turizm ve inşaat sektörleridir. Bu sektörlerde mevsim koşulları sebebiyle yılın belirli aylarında aktiflik göstermekte sonra ise çekilmektedirler. Bu sebeple ortaya çıkan işsizlik de azımsanmayacak seviyededir.

Friksiyonel (Arızi-Geçici) İşsizlik

Çalışan kişilerin çalıştıkları sırada işi bırakıp başka sektörlere yönelmesi ya da aynı sektörde farklı bir iş aradıkları dönemde yaşadıkları işsizlik çeşididir. Yeni mezun olan kişilerin iş arayış dönemleri de bu kapsamda yer almaktadır. Kısmi ve geçici niteliklidir. Ekonomi tam istihdam dönemindeyken dahi var olan işsizlik çeşididir. Bu nedenle doğal işsizlik olarak adlandırılır.

Yapısal İşsizlik

Bu tür ekonominin yapısından kaynaklı ortaya çıkan bir işsizlik türüdür. İş arayan kişilerin, becerileri, istedikleri, farklı şehirlerde bulunmaları ile işverenin isteklerinin birbirine zıt geldiği ve bu nedenle oluşan türdür.

Doğal İşsizlik

Bu işsizlik durumu daha önce açıkladığımız üzere tam istihdam durumunda dahi oluşan türdür. Sebebi de aslında açıklamasının içindedir. Yeni mezunların, iş değiştirmek isteyenlerin bu grubun içerisinde olduğunu düşünürsek oldukça anlaşılabilir olan bir durumdur. Çünkü ekonomik şartlar ya da iş alım durumları ne şekilde olursa olsun bu durum her zaman olacak ve devam edecektir.

İradi ve Gayri-İradi İşsizlik

Gönüllü işsizlik olan adlandırılan bu işsizlik piyasada yer alan cari fiyat ve koşulları kabul etmeyen kimlerin oluşturduğu gruptur. Gönüllü işsizlik olarak da açıklanan bu işsizlik türü kişilerin kendi isteği doğrultusunda belirlenmektedir. Kişiler kabul etmedikleri ücretlerin daha da üzerinde bir iş bulabileceklerini düşündükleri ve reddettikleri ücretleri kendilerine faydalı görmedikleri görüşlerini bildirmektedirler.

Gayri iradi işsizlik ise yukarıda anlattıklarımızın tam tersidir aslında. Kişiler piyasada yer alan ücretleri ve koşulları kabul etmekte ancak yine de iş bulamamaktadırlar. Klasik işsizlik durumu olarak da açıklanabilir.

Bölge ve Sektör İşsizliği

Ülkeler belirli bölgelere ve sektörlere yatırım yaparak kalkınmalarını amaçlamaktadırlar. Belirli şart ve koşullarda bunların ortadan kalkmasıyla oluşan işsizlik türüdür.

1. Gizli İşsizlik

Bir üretim sektöründe çalışanların bir kısmı işten ayrılsa da üretim de bir değişiklik olmayacaktır. Çünkü bu kişiler üretimde hiç payı olmayan kimselerdir. Böylece üretim miktarı değişmeyecek ve bir aksaklık yaşanmayacaktır. Bu kişilerin oluşturduğu gruba gizli işsizlik denilmektedir. Daha çok gelişen ülkelerde görülmektedir.

Türkiye’de İşsizlik

Ülkemiz işsizlik sıralamasında en üst sıralarda yer alan ülkelerdendir. Gerek yoğun nüfusu, fazla iş gücü gerekse de az iş imkânı ve sektörü ile yoğun işsizliğin yaşandığı bir ülke konumundadır.

İşsizliğin başlıca sebepleri ise şunlardır;

• Şirketlerin maliyet odaklı yaklaşımları: Kalite odaklı yaklaşımda maliyeti arttırıp kalite odaklı üretim yapılır. Ancak ülkemizde şirketler maliyetleri mümkün olduğunca düşürüp çoğu zaman iş gücü ve kaliteden vazgeçerek üretim yapmaktadır. Bu durumda kişi başına düşen çalışma saatlerini arttırmakta ve iş başına çalışan sayısını düşürmektedir.
• İşverenlerin çalışanlara dair vergi ve prim yükünü fazla bulması: Bazı ülkelerde çalışanların vergi ve primleri yine çalışanlar tarafından hesaplanıp karşılanmakta işverenin tek mali yükü maaş olmaktadır. Ülkemizde uygulanan mevzuatlar bu tip ödemeleri işveren tarafından oldukça yoğun biçimde uygulanmakta dolayısıyla işverenler bu tip maliyetlerden kaçamak için işçi yasını mümkün olduğunca az tutmakta ve kısıtlamaya gitmektedirler.
• Dezavantajlı grupların işgücüne katılımı: Kadın, engelli vb. cinsiyet ve toplumsal sınıfların işgücünde dezavantajlı olduğu dönemden eşit haklara sahip olduğu döneme geçişin Avrupa ülkelerinde geniş zamana yayıldığı ama ülkemizde kısa bir zamana sığdırılmaya çalışıldığı için birtakım sorunların meydana gelmesine yol açmıştır.
• Yüksek genç nüfus: Gelişmiş birçok ülkeye oranla genç bir nüfusa sahip olan ülkemiz aynı oranda üretim ve istihdam büyümesi sağlayamamaktadır.
• Eğitim sistemi: Ülkemizde eğitim sisteminin kalifiye eleman yetiştirmeye odaklı olamaması, dünyadaki güncel gelişmelere yavaş ayak uydurması gibi etkenler iş gücünü daha az rekabetçi hale getirmekte buda istihdam ve üretim artışının yeterli oranda sağlanamamasında başlıca sebep teşkil etmektedir.

Sonuç

İşsizlik sorunu ne yazık ki hem ülkemizde hem dünya genelinde ciddi bir sorundur. Kalifiye eleman eksikliğinden tutunda yeterli iş kolunun bulunmamasına kadar birçok farklı durumdan etkilenen işsizlik sorunu, insan hayatı için oldukça zorlayıcı bir durum olarak var olmaktadır.

Yukarıda anlattığımız işsizlikle ilgili birçok tanımlama ve birçok çeşidi de bizlere gösteriyor ki sadece bir alanda yetkin olmak, tek bir beceriye sahip olmak, gelişime kapanmak, ya da imkanlardan faydalanmamak işsizliğin en önde gelen sebeplerinden. Özellikle kendini tanıtma, beklentilerden emin olma ve uygun iş seçimi konusunda yapılan hatalar da işsizlik sebeplerinden biridir. Özellikle yalnız iş deneyimlerini değil tüm alakalı ilgi ve becerileri aktarmada iyi bir özgeçmiş sahibi olmak büyük bir önem taşımaktadır ve kişileri iş ararken bir adım öne çıkarabilir. CV oluşturmada size çok yardımı dokunacak olan sitesini ziyaret edebilir, konuya ilişkin daha detaylı yardım ve bilgiye ulaşabilirsiniz.

İş bulamama bir sorundur ancak insanların kendilerini yeterince iyi aktaramama anlayamama gibi sorunları da bu işsizlik sorununda önemli sebeplerden biridir. Daha tam olarak kendinizi tanımıyor ve açıklamıyorken bir iş başvurusu esnasında yöneltilen mülakat sorularına cevap vermek oldukça zorlayıcı olacaktır. Bu nedenle öncelikle kendimizi tanıyabilme - tanıtabilme yetisine sahip olunmalıdır ki tam olarak istenileni aktarma ve anlama durumunda zorluk çekilmesin.